Kırmızı Tavuk Biti

11 Mart 2024

Tavuk biti olarak ta bilinen Dermanyssus gallinae, yaygın olarak dağılım gösteren parazitik bir kanatlı akarıdır.

Değişik isimlendirmelere rağmen (kanatlı kırmızı akarı, tünek akarı, tavuk biti), Dermanyssus gallinae çeşitli yabani kuş türleri ve memeliler de dahil olmak üzere geniş bir konakçı yelpazesine sahiptir¹. Hem boyut hem de görünüm olarak, Amerika Birleşik Devletleri’nde bol miktarda bulunan kuzey kümes akarı olan Ornithonyssus sylviarum’a (Canestrini ve Fanzago) benzemektedir².

Tavuk akarları beslenmedikleri zamanlarda yuvalarda, çatlaklarda, yarıklarda ve altlıklarda saklanırlar.

Tavuk akarları dünya çapında dağılım göstermektedir. Dermanyssus gallinae birçok ülkede et ve yumurta üretimi için kullanılan kuşlar için tehdit oluşturmaktadır. Avrupa, Japonya, Çin ve Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere birçok bölgede bulunurlar. Amerika Birleşik Devletleri’nde, Dermanyssus gallinae kafesli yumurtacı işletmelerde nadiren bulunur ve daha çok damızlık çiftliklerinde bulunur³. Dermanyssus gallinae birçok bölgedeki kuşları etkilemesine rağmen, en yaygın olarak Avrupa ülkelerinde görülmektedir.

Genel bilgi

Dermanyssus gallinae konağın dışında yaşayan ve tipik olarak geceleri beslenen bir ektoparazittir⁴. Her zaman kuşun üzerinde kalmaz ve nadiren gün boyunca beslenir. Erişkinleri yaklaşık bir milimetre uzunluğundadır⁵. Yetişkinler, beslenme sonrasında kırmızı renkli görünümdedir, dolaşım sistemlerinde konak kanı olmadan siyah, gri veya beyaz görünürler⁶.

Tavuk akarının yaşam döngüsünde yumurta dışında dört aşama vardır⁴:

• Larva,
• Protonimf,
• Deutonimf
• Ergin

Larvalar altı bacaklı olarak yumurtadan çıkar ve beslenmezler⁷. İlk deri değiştirmeden sonra, her iki nimfal evre de erginler gibi sekiz bacağa sahip olur. Protonimf, deutonimf ve ergin dişiler rutin olarak konakçı kanıyla beslenirken, erkekler yalnızca ara sıra beslenir².

Yaşam döngüsü

Tavuk akarı görünüş olarak kuzey kümes akarı olan Ornithonyssus sylviarum‘a (Canestrini ve Fanzago) benzese de, yaşam döngüleri tavuk akarının tüm yaşamını konakçı üzerinde geçirmemesi bakımından farklılık gösterir.

Tavuk akarları yumurtalarını saklandıkları yerlere, çatlaklar, yarıklar ve altlık gibi alanlara bırakır. Dişiler yumurtalarını dört ila sekizli gruplar halinde bırakır ve genellikle yaşamları boyunca yaklaşık 30 yumurta bırakırlar². Larvalar altı bacaklı olarak yumurtadan çıktıktan sonra halsizdir ve bir gün sonra deri değiştirirler. Sekiz bacaklı olan protonimf beslenir ve sekiz bacaklı deutonimfe dönüşür, o da beslenir ve ergin hale gelir.

Tüm döngü yedi gün gibi kısa bir sürede tamamlanır.

Konakçıyı bir bölgeden uzaklaştırmak akarları ortadan kaldırmayacaktır. Dötonimf ve erginin kurumaya karşı dirençli olduğu ve beslenmeden sekiz ay kadar yaşadığı bilinmektedir².

Konak

Dermanyssus gallinae öncelikle bir tavuk zararlısı olarak kabul edilir. Ancak güvercinler, serçeler, kaya güvercinleri ve sığırcıklar dahil olmak üzere en az 30 kuş türüyle beslenir⁴⁻⁸. Ayrıca atlar, kemirgenler ve insanlarla da beslendiği bilinmektedir⁴.

Ekonomik önemi

Tavuk akarı dünyanın birçok yerinde yumurtlayan tavukları etkilemektedir. Avrupa Birliği’nde, Dermanyssus gallinae‘nin üremesi ve kontrolüyle ilişkili yumurta endüstrisi kayıplarının yılda 130 milyon € (177 milyon $) olduğu tahmin edilmektedir⁹. Dermanyssus gallinae, St. Louis ensefalit virüsü için bilinen bir vektördür ve diğer hastalıklarla da ilişkili bulunmuştur². Akarlar kümes çiçeği virüsü, Newcastle virüsü ve kümes kolerası gibi diğer hastalıkları da yaymaktadır⁶.

Araştırma ve tespit

Dermanyssus gallinae istilasına uğrayan sürülerde anemi, stres seviyelerinde artış, uyku düzeninde değişiklik veya tüy gagalama gibi semptomların görüldüğü bilinmektedir⁴.

Dermanyssus gallinae kuşlar üzerinde nadiren görülür çünkü genellikle geceleri beslenirler. Akarları görmek için kuşlar geceleri yakından incelenmelidir veya akarlar yuvalarda, çatlaklarda ve altlıklarda aranabilir. Akarın boyutunun küçük olduğunu ve bu nedenle uzaktan görülmesinin zor olduğunu unutmamak önemlidir. Tavuk akarları her iki ila dört günde bir beslenir ve genellikle konakçı üzerinde bir saate kadar zaman geçirir¹⁰. Enfekte kanatlılarda beslenmenin bir sonucu olarak bazen göğüs ve bacaklarda görülebilen lezyonlar olacaktır⁷.

Mücadele

Dermanyssus gallinae ile istila edilmiş kümes hayvanlarında, akarın sürüdeki varlığını azaltmak veya ortadan kaldırmak için tipik olarak sentetik akarisitler kullanılır. Tavuk akarı istilası ile mücadele etmek için kullanılan 35’ten fazla bileşik vardır, ancak birçok ülke aktif bileşenlerle ilgili düzenlemeler nedeniyle akarisitlerin mücadele için kullanımını kısıtlamaktadır.

Ortaya çıkan bir diğer sorun da akarisitlere dirençli tavuk akarı popülasyonlarıdır ve bu da akarlarla mücadeleyi daha zor hale getirmektedir. Kafesteki kümes hayvanlarının açık havada serbest dolaşan sistemlere dönüşü, istilaları daha yaygın hale getirmiştir.

Ekipmanların ve kümes hayvanlarının temas ettiği alanların (kümesler, tünekler, yuvalar, vb.) elle temizlenmesi akar popülasyonlarının azaltılmasına yardımcı olacaktır. Bazı üreticiler ısıyı bir kontrol aracı olarak kullanmaktadır. Norveç’te tavuk kümesleri genellikle akarları öldüren 45°C’ye (113°F) kadar ısıtılır⁴ . Daha önce de belirtildiği gibi, piliçleri uzun süre uzaklaştırmak akarları ortadan kaldırmayacaktır çünkü akarların beslenmeden sekiz aya kadar hayatta kalabildikleri gösterilmiştir

Ekipmanların ve kümes hayvanlarının temas ettiği alanların (kümesler, tünekler, yuvalar, vb.) elle temizlenmesi akar popülasyonlarının azaltılmasına yardımcı olacaktır. Bazı üreticiler ısıyı bir kontrol aracı olarak kullanmaktadır. Norveç’te tavuk kümesleri genellikle akarları öldüren 45°C’ye (113°F) kadar ısıtılır⁴ . Daha önce de belirtildiği gibi, piliçleri uzun süre uzaklaştırmak akarları ortadan kaldırmayacaktır çünkü akarların beslenmeden sekiz aya kadar hayatta kalabildikleri gösterilmiştir².

Keyifli okumalar dileriz.

Kaynaklar

1. Sparagano ve ark. 2014
2. Chauve 1998
3. Ruff 1999
4. Sparagano ve ark. 2014
5. Roberts 2013
6. Hoy 2011
7. Axtell 1999
8. Proctor ve Owens 2000
9. George et al. 2009
10. Mul ve ark. 2009